الکل یک ماده سمی و روانگردان است که منجر به وابستگی فرد به مصرف آن می‌شود.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد که مصرف الکل سالانه 3 میلیون نفر را در سراسر دنیا به کام مرگ می‌کشاند همچنین منجر به معلولیت و از دست رفتن سلامت میلیون‌ها نفر می‌شود.
مشروبات الکلی عامل بیش از 200 بیماری و آسیب جسمی
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، مصرف مشروبات الکلی عامل ابتلا به بیش از 200 بیماری و آسیب جسمی است از جمله اینکه نوشیدن الکل با خطر ابتلا به اختلالات روانی و رفتاری، وابستگی به الکل و بیماری‌های غیرواگیر مانند سیروز کبدی، برخی سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی – عروقی مرتبط است.
مصرف الکل باعث بروز کدام سرطان‌ها می‌شود؟
داده‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که یک رابطه ثابت بین مصرف الکل و ایجاد برخی انواع سرطان‌ها از جمله سرطان حلق، حنجره، مری، کبد، کولون(روده بزرگ)، رکتوم (راست روده) و سینه زنان وجود دارد.
مطالعات نشان داده خطر ابتلای زنان به بیماری‌های مرتبط با مصرف الکل، بیش از مردان است به طوری که مصرف میزان متوسطی از الکل خطر ابتلای زنان به سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
محققان می‌گویند یکی از مکانیسم‌هایی که منجر به تأثیر مصرف نوشیدنی‌های الکلی بر ابتلا به سرطان می‌شود، این است که الکل به رشته‌های DNA (ماده ژنتیکی) سلول‌ها آسیب می‌رساند. مصرف الکل همچنین ممکن است با تأثیر بر دستگاه گوارشی و بروز سوءجذب مواد، منجر به کمبودهای تغذیه‌ای شود که بر مسیرهای پردازش DNA تأثیر می‌گذارد همچنین گفته می‌شود که الکل با اثر گذاشتن بر میزان استروژن، خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان افزایش می‌دهد.
مشروبات الکلی عامل بروز آریتمی، سکته‌های مغزی و قلبی
مطالعات اپیدمیولوژیک متعددی رابطه پیچیده‌ای را بین حجم و الگوی مصرف مشروبات الکلی با بروز بیماری‌های قلبی عروقی نشان داده‌اند. ارتباط بین مصرف الکل و افزایش فشار خون افراد به اثبات رسیده است؛ مصرف الکل باعث بروز کاردیومیوپاتی(بیماری ماهیچه قلب) نیز می‌شود. آریتمی (منظم نبودن ضربان قلب) و سکته‌های مغزی و قلبی و… از جمله دیگر عوارض قلبی ناشی از مصرف مشروبات الکلی هستند.
تأثیر مصرف الکل بر بروز بیماری‌های کبدی
براساس داده‌های منتشر شده در سازمان جهانی بهداشت، رابطه علت و معلولی میان مصرف الکل و بیماری‌های کبدی به خوبی ثابت و نشان داده شده است که الکل توانایی ایجاد آسیب به سلول‌های کبدی را از طریق مکانیسم‌های مرتبط با متابولیسم (سوخت و ساز) اتانول و ایجاد سوء تغذیه دارد. مصرف مشروبات الکلی همچنین یکی از شایع‌ترین علت‌های بروز بیماری‌های کبدی است. بیماری‌های کبدی ناشی از مصرف الکل شامل هپاتیت الکلی (التهاب کبد)، استئاتوز (رسوب چربی در بافت کبد)، فیبروز و سیروز (آسیب‌های غیرقابل بازگشت به بافت کبد) است.
هپاتیت الکلی و سیروز کبدی با مرگ و میر بسیار بالا همراه است؛ میزان مرگ و میر در هپاتیت الکلی حاد می‌تواند به 50 درصد برسد و میانگین میزان بقای بیماران مبتلا به سیروز کبدی پیشرفته نیز حدود یک تا دو سال است.
سهم 5 درصدی الکل از بار بیماری‌ها در جهان
مصرف الکل سهم 5.1 درصدی از بار بیماری‌ها در جهان را به خود اختصاص داده است و بخش قابل توجهی از بار بیماری‌های ناشی از مصرف الکل به دلیل صدمات غیرعمدی و عمدی، از جمله آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای، خشونت و خودکشی است.
چرا برخی افراد الکل مصرف می‌کنند؟
عوامل مختلفی که بر سطوح و الگوهای مصرف الکل و میزان مشکلات مربوط به الکل در جمعیت ها تأثیر می‌گذارد؛ در سطوح فردی و اجتماعی شناسایی شده است. عوامل فردی موثر بر مصرف الکل شامل سن، جنسیت، شرایط خانوادگی و وضعیت اجتماعی- اقتصادی است. مطالعات نشان داده که افراد فقیرتر نسبت به افراد مرفه‌تر، آسیب‌های سلامتی و اجتماعی بیشتری را در اثر مصرف الکل تجربه می‌کنند.
مرگ 7.7 درصد مردان جهان بر اثر مصرف مشروبات الکلی
مصرف سرانه الکل در سال 2016 در میان مصرف کنندگان مرد و زن در سراسر جهان به طور متوسط 19.4 لیتر الکل خالص برای مردان و 7 لیتر برای زنان بوده است و این میزان مصرف، منجر به این شده که درصد مرگ و میر ناشی از مصرف الکل در میان مردان به 7.7 درصد از کل مرگ‌های جهانی در مقایسه با 2.6 درصد از کل مرگ‌ها در میان زنان برسد.
در افراد 20 تا 39 ساله، تقریباً 13.5 درصد از کل مرگ و میرها مربوط به الکل است.
تبعات مصرف مشروبات الکی برای اطرافیان فرد الکلی
مصرف مشروبات الکلی تنها به فرد مصرف‌کننده آسیب نمی‌زند بلکه مطالعات مؤید تأثیر مصرف الکل بر سلامت اطرافیان فرد مصرف‌کننده نیز هست.
مضرات مصرف الکل برای سایر افراد ممکن است شامل تأثیر بر سلامتی اعضای خانواده باشد؛ به طوری که فرد مصرف‌کننده در هنگام مستی ممکن است به خود و دیگران آسیب وارد کند. شیوع اضطراب و افسردگی در بین اعضای خانواده افراد الکلی نیز یکی دیگر از مسائلی است که در مطالعات به اثبات رسیده است. آسیب‌های اجتماعی ناشی از مصرف الکل نیز شامل ایجاد مزاحمت برای سایر اعضای جامعه و تجاوز به سایرین در حالت مستی است.
الکل به عنوان یک عامل خطر مهم در انواع مختلف آسیب‌ها شناخته شده است. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، الکل هم در افزایش بروز صدمات غیرعمدی (آسیب دیدگی در جاده، غرق شدن، سوختگی، مسمومیت، سقوط) و هم در صدمات عمدی (خودکشی، خشونت) نقش دارد.
