مدیریت منطقه آزاد ماکو در جلسه‌ای تخصصی گفت: بازارچه‌های مرزی با توجه به تاثیرات منطقه‌ای دارای مزیت‌های ملی در مسیر شکوفایی تجارت است.
به گزارش واژه پیام به نقل از پول نیوز، بخش قابل توجهی از اقتصاد به تجارت باز می‌گردد. اگرچه تولید نقش برجسته و تاثیرگذاری در اقتصاد دارد، اما بسیاری از کشور‌ها با کمترین میزان تولید، بیشترین درآمدزایی را دارند، زیرا محور فعالیت‌های خود را بر تجارت بنا نهاده اند. برجسته‌ترین نمونه این کشور‌ها امارات است که محوریت تجارت خود را بر مناطق آزاد پایه گذاری کرده است. حدود یک سوم تجارت امارات با مناطق آزاد انجام می‌شود که با دولت‌های محلی اداره میشوند. بیش از ۴۰ درصد تجارت مناطق آزاد امارات با روش صادرات دوباره صورت میگیرد.
امارات بستر مناطق آزاد
برای آنکه بدانیم امارات تا چه اندازه به مناطق آزاد بها می‌دهد، کافی است بدانیم امارات در۱۹۸۵ میلادی، اولین منطقه آزاد را راه اندازی کرد و در یک روند ادامه دار، کار را بجایی رساند که اکنون بیش از ۴۵ منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی دارد. بخش زیادی از این مناطق در زمینه‌های رسانه، آموزش، نمایشگاه، بهداشت و درمان، فناوری، خدمات مالی و مشاوره ای، خدمات فرودگاهی و … فعالیت می‌کنند و حدود پنج منطقه آزاد در زمینه تولید کالا، صادرات و صادرات دوباره فعالیت دارند. اغلب مناطق آزاد صنعتی امارات در بنادر یا فرودگاه‌های این کشور قرار دارند.
تمایل ایران به مناطق آزاد
در ایران نیز توجه به تجارت و مناطق آزاد مورد توجه قرار گرفت. اما بازارچه‌های مرزی از مدت‌ها قبل مورد توجه بود به نوعی که ایجاد بازارچه‌های مرزی در ماده ۱۱ قانون صادرات و واردات در سال ۷۲ تصویب شد. مجلس شورای اسلامی بر اساس این قانون به دولت اجازه داد در هر یک از مناطق مرزی که ایجاد بازارچه را مفید تشخیص می‌دهد، با رعایت اولویت‌هایی نظیر استعداد محلی، ضرورت‌های اشتغال و توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه نسبت به ایجاد آن اقدام کند. براساس قواعد شکل گیری و مکان تشکیل و طرف‌های قرارداد، بازارچه‌های مرزی محوطه‌ای محصور است که در نقطه صفر مرزی در جوار گمرکات واقع شده که مجاز به انجام تشریفات ترخیص کالا، یا مکان‌هایی است که طبق تفاهم نامه‌های منعقده بین ایران و کشورهای همجوار تعیین می‌شود. همچنین اهالی دو طرف مرز می‌توانند تولیدات و محصولات کشور خود را با رعایت مقررات صادرات و واردات برای داد و ستد در این بازارچه‌ها عرضه نمایند نامید.
ویژگی‌های بازارچه مرزی
اگرچه بازارچه‌های مرزی ویژگی‌های بسیاری دارد، اما مهمترین ویژگی این بازارها، استقرار گمرک در ورودی و خروجی بازارچه برای اعمال مقررات صادرات و واردات و نظارت بر رعایت قوانین در بازارچه است. ویژگی دوم، فهرست کالا‌های قابل داد و ستد در بازارچه است که میزان ارزش آن را وزارت بازرگانی با توجه به نیازمندی‌های استان‌های مرزی و تفاهم به عمل آمده با کشور مقابل و مقررات صادرات و واردات کشور، تهیه و اعلام می‌کند.
اهداف بازارچه مرزی
از آنجا که وضعیت اقتصادی مرزنشینان مناسب نیست و شرایط مناسبی برای زندگی ندارند، مرز می‌تواند ابزار مهمی برای زدودن فقر اقتصادی باشد. همچنین اشتغالزایی و درآمدزایی برای مردمان نواحی مرزی که از داشتن بنگاه‌های اقتصادی تولیدی محروم هستند، با صادرات و بازصادرات کالا‌ها و محصولات تولید شده در داخل و خارج صورت میگیرد. نکته دیگر ایجاد امنیت اجتماعی است. بی شک روابط تجاری بین ایران و کشورهای همسایه می‌تواند باعث برقراری روابط حسنه و حسن همجواری با مرزنشینان کشورهای همجوار شود. نکته آخر اینکه در شرایط تحریم می‌توان به تجارت مرزی و انتقال کالا و ارز در بازارچه‌های مرزی امیدوار بود، اتفاقی که اکنون به وفور شاهد هستیم.
۱۶ استان مرزی
ایران کشوری است که با همسایه‌های بسیاری هم مرز است. اکنون ۱۶ استان مرزی آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان، مازندران و گیلان به عنوان استان‌های مرزی تعریف میشوند که ۶۴ بازارچه به صورت فعال یا نیمه فعال یا راکد در آن‌ها وجود دارد. بنابر این چنانچه بازارچه‌های مرزی فعال شوند، می‌توانند کمک قابل توجهی به اقتصاد کشور داشته باشند.
دلایل ناموفق شدن بازارچه‌ها
از مهمترین دلایل عدم موفقیت این بازارچه‌ها می‌توان وجود نرخ‌های متعدد ارز، اختلاف قیمت‌ها در دو سوی مرزها، گران بودن و پیچیده بودن واردات رسمی و وجود انحصار در زمینه صادرات و واردات در برخی از کالا‌ها را برشمرد. بازارچه‌های مرزی دریچه‌ای برای افزایش مبادلات بین المللی، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه می‌باشند. با بهره گیری مناسب از این بازارچه‌ها می‌توان شاهد افزایش این امر در کشورمان نیز باشیم، مخصوصاً در شرایط دشوار کنونی به خاطر تحریم‌های یک طرفه تحمیلی، بازارچه‌های مرزی برای دور زدن تحریم ها، در صورت استفاده مناسب، می‌توانند نقشی کلیدی ایفا کنند.
همسایگان وارد کننده
ایران بدلیل همجواری با بسیاری از کشورهای با ماهیت مصرف گرایی، می‌تواند از این فرصت نهایت استفاده را ببرد که مهمترین کشورهای همسایه وارد کننده کالا از ایران، عراق، امارات و افغانستان است. هرچند بقیه همسایگان هم با ایران روابط تجاری و بازرگانی دارند، اما بیشترین تجارت، مختص این چهار کشور هست.
حمایت ماکو از بازارچه مرزی
بدلیل درک درستی که مدیریت منطقه آزاد ماکو از ظرفیت بازارچه مرزی دارد، جلسه تخصصی در این زمینه برگزار شد و مسائل و مشکلات بازارچه مرزی منطقه آزاد ماکو با حضور مدیرعامل سازمان، دادستان ماکو، معاون فنی و زیربنایی، معاون اقتصادی و سرمایه گذاری، شهردار ماکو، هیئت امنای بازارچه و اصناف و کسبه این بازارچه مورد بررسی قرار گرفت.
بدنبال رونق اقتصادی
در ابتدای این جلسه مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو با تاکید بر اینکه بدنبال رونق اقتصادی و کسب و کار در بازارچه مرزی هستیم گفت: در این خصوص باید موانع و کمبود‌ها شناسایی و احصا شود. حسین گروسی با بیان اینکه رفع مشکلات مطروحه با هم افزایی و همکاری سازمان منطقه آزاد، شهرداری و خود اصناف و کسبه میسر است افزود: تبلیغات درست و معرفی بازارچه در کنار رفع مشکلات و کنترل قیمت ها، موجب رونق بازارچه می‌شود. وی با بیان اینکه باید بیش از پیش برای شناساندن ماکو در سطح ملی انجام شود اضافه کرد: از ایده‌ها و پیشنهادات تمامی نخبگان و دانش آموختگان در راستای رونق این بازارچه استقبال می‌کنیم.
بازارچه مرزی شریان گردشگری
در ادامه این نشست سرپرست معاونت اقتصادی و سرمایه گذاری منطقه آزاد ماکو با تاکید بر اینکه بازارچه‌های مرزی شریان‌های اقتصادی ودر جذب گردشگر خرید نقش ویژه‌ای دارد گفت: جذابیت این بازارچه برای مسافران بسیار بالا است. حمزه حورسی با تاکید بر تعیین تکلیف تعمیر و نگهداری بازارچه گفت: سازمان و شهرداری در خصوص رفع مشکلات انبار، تعمیر و نگهداری این بازارچه و مشکلات پارکینگ همکاری می‌کنند. وی بر لزوم فعال سازی بازارچه مرزی تاکید کرد و اظهار داشت: این سازمان بصورت مدون پیگیر مسائل بازارچه مرزی و رفع مشکلات و فعال سازی آن خواهد بود.
در این جلسه در خصوص تنظیف و نگهداری فضای سبز، محوطه سازی و آسفالت پارکینگ و صدور سند مالکیت برای برخی مغازه‌ها که هنوز مشکل کاربری دارند و مشکل انبار بحث و تبادیل نظر شد.
